اتوکلاوهای صنعتی که به عنوان یکی از قسمت های خط تولید در کارخانه ها نیز شناخته می شوند، برای تولید شیشه لمینت، پخت لاستیک اتومبیل و کنسرو و کمپوت مواد غذایی با استفاده از حرارت یا بخار فوق العاده داغ و تحت فشار طراحی شده اند. در نتیجه، تعدادی از خطرات احتمالی مرتبط با کارکرد اتوکلاو ممکن است در حین کار با آن پیش بیاید، مانند سوختگی با بخار، سوختگی با مایع داغ، و آسیب دست و بازو هنگام باز و بسته کردن درب اتوکلاو. به منظور جلوگیری از آسیب بدنی، لازم است هر فردی که با اتوکلاو صنعتی کار می کند، از خطرات احتمالی و همچنین اقدامات احتیاطی لازم برای ایمنی آگاه باشد.
اتوکلاوها تجهیزات پرخطری هستند. جدی ترین خطر آن فشار کنترل نشده داخل اتاقک اتوکلاو است که زمانی اتفاق می افتد که قطعات حیاتی ایمنی از کار بیفتند. این مشکل می تواند باعث انفجار اجزا، قطعات و تجهیزات محیط تحت فشار یا محتویات ظروف شود. بنابراین، هر بار که قرار است درب اتوکلاو باز شود، آیا تا به حال از خود پرسیده اید که آیا فشار و انرژی ذخیره شده داخل اتاقک اتوکلاو خنثی شده است؟
اقداماتی در راستای افزایش ایمنی اتوکلاو میتوان انجام داد
شما باید خطرات ذکر شده در بالا را با انجام اقدامات ایمنی مناسب کاهش دهید. آنچه که مورد نیاز است انجام دهید تا حد زیادی به اندازه اتوکلاو، فشار کاری آن و نوع محیط تحت فشار بستگی دارد. نقطه شروع، شناسایی قسمت های حیاتی ایمنی سیستم اتوکلاو است، از جمله مواردی که یک خطا منجر به از دست رفتن یکپارچگی سیستم می شود ماهیت اتوکلاو، نحوه نصب و کاربرد آن است که ممکن است باعث خطرات دیگری مانند:
- باز شدن ناخواسته و یا از کار افتادن مکانیزم درب در هنگام افزایش فشار داخل اتاقک اتوکلاو
- فشار بیش از حد به استراکچر و چارچوب پشتیبانی
- خوردگی و فرسایش قطعات
- ظروف شکننده در اتوکلاو که در صورت قرار گرفتن در معرض تغییر دمای ناگهانی خرد می شوند
تعیین عوامل خطرساز در اتوکلاو
شما باید مسائل کلیدی زیر را ارزیابی کنید:
- فشار کنترل نشده پورت های دمش، تخلیه و انتقال
- باز شدن ناگهانی درب به شدت و تحت فشار
- بررسی صفر شدن فشار اتوکلاو قبل از باز کردن در آن
- محل دستگاه
- آموزش کافی
- کالیبراسیون اتوکلاو
باز شدن درب اتوکلاو به شدت و تحت فشار
اتوکلاوهای ساخت شرکت پترو صنعت تاراز دارای مکانیزم قفل درب ذاتا ایمن با سوئیچ های الکتریکی هستند که با فشار داخلی مخزن قفل میشوند. پس اتوکلاو نمی تواند تحت فشار قرار گیرد مگر اینکه درب کاملاً بسته شود، مکانیسم ایمن رپید دور، کاملاً درگیر شده و محفظه آب بندی می شود. هنگامی که اتاقک اتوکلاو تحت فشار است، سیستم بستن سریع، که توسط چندین دندانه در و فلنج های مخزن تشکیل شده است، تضمین می کند که به دلیل فشار داخلی روی آنها، درب به صورت دستی و یا با چرخاندن باز نمی شود.
اتوکلاو باید برای کاهش فشار داخلی به شرایط اتمسفر قبل از جدا شدن مکانیزم ایمن درب هوادهی شود. هنگامی که فشار داخلی به اندازه کافی آزاد شد تا درب را بتوان کمی از طریق چرخ باز کرد، دندانه های درب که توسط Surdry طراحی شده اند، اجازه می دهند فشار باقیمانده قبل از باز شدن کامل درب آزاد شود.
بررسی صفر شدن فشار اتاقک اتوکلاو قبل از باز کردن درب آن
اتوکلاوهای ساخت شرکت پترو صنعت تاراز، علاوه بر گیج های فشار نصب شده در داخل اتاقک، دارای سیستم قفل ایمنی هستند که در صورت ذخیره انرژی باقیمانده در ظرف، از باز شدن درب آن جلوگیری می کند. هنگام عقب کشیدن پین برای باز کردن درب، دریچه ای که به صورت مکانیکی به چنین پینی متصل است باز می شود. اگر آب یا بخار یا هوای تحت فشار از طریق چنین شیری مشاهده شد، نباید چرخ را بچرخانید. اگر جریان آب یا بخار و هوا فوراً کاهش پیدا نکرد، باید دستگاه ایمنی را ببندید و برای عیب یابی، تعمیر و سرویس اتوکلا با شماره 09133753907 تماس بگیرید.
هر شخصی که وارد اتاقک اتوکلاو می شود باید قفل در را باز بگذارد و کلید را بردارد و کلید را نزد خود نگه دارد. برچسبی با نام و امضای او باید برای دیگران قابل مشاهده باشد تا از حضور او در داخل اتاقک اتوکلاو هشدار دهد. دستگاه های توقف اضطراری برای توقف فوری عملیات تجهیزات در مواقع اضطراری در دستگاه تعبیه شده. موقعیت تمام دستگاه های توقف اضطراری و نحوه استفاده از آنها را بیاموزید.
چند نکته برای کاهش خطرات احتمالی کار با اتوکلاو صنعتی
برای جلوگیری از ایجاد فشار یا سوختن ناخواسته در اتوکلاوهای صنعتی، باید تا حد امکان تعداد پورت های تخلیه و دمنده داخل دستگاه زیاد باشند. در مواردی که این امکان وجود ندارد، باید سنسور‌های ایمنی اضافی وجود داشته باشد تا اطمینان حاصل شود که سوپاپ اطمینان اتوکلاو میتواند در هر زمان و در هر موقعیت باز شود. در جایی که خروجی سیال مربوطه از یک اتوکلاو مجدداً در اتوکلاو دیگری مورد استفاده قرار می گیرد، وجود یک شیر در مسیر انتقال ضروری است. این شیر باید با مکانیزم قفل درب اتوکلاوی که مایع مربوطه به آن وارد می شود، بسته شود.
برای کاهش بیشتر خطرات برای سایر پرسنل غیر از اپراتور، اتوکلاو را طوری نصب کنید که درب آن در مسیر رفت و آمد کارگران نباشد. تابلو برق اتوکلاو را در جایی دور از اتوکلاو قرار دهید که از آزاد شدن انرژی بالقوه ناشی از خرابی درب و خروجی‌های فشار، دمیدن یا تخلیه محفوظ باشند. انتهای لوله های خروجی ها تا حد ممکن دور از دستگاه نصب کنید تا خطری برای اپراتور نداشته باشد. اتوکلاو هایی که برای حمل به داخل آن چرخ دستی یا گاری نیاز دارند حتما باید مجهز به ریل کف آن باشد. چرخ دستی را خارج از ریل به داخل اتوکلاو وارد نکنید و هیچ وقت بیشتر از حداکثر ظرفیت چرخ دستی رو آن محصولات و قطعات بارگیری نکنید.
اهمیت آموزش کافی در مورد نکات ایمنی و طرز کار اتوکلاو صنعتی
آموزش و دستورالعملی که به اپراتورها داده می شود باید تمام رویه ها و اطلاعات مورد نیاز آنها برای کارکرد ایمن، دما و فشار استاندارد اتوکلاو و روش کار سیستم را پوشش دهد. همچنین باید هر رویه خاصی را که باید در مواقع اضطراری دنبال کنید را پوشش دهد. شما همچنین باید به کارکنان موجود آموزش های دوره ای منظم بدهید. شرکت پترو صنعت تاراز آموزش جامعی را به مشتری ارائه می دهد تا اطمینان حاصل شود که اپراتورها می توانند عملیات کار با اتوکلاو را به درستی و ایمن انجام دهند.
اجازه ندهید کسی وارد اتاقک اتوکلاو شود، مگر اینکه خطرات سلامت و ایمنی را ارزیابی کرده باشید، یک سیستم کار ایمن مناسب را در محل کار قرار داده باشید و آموزش ورود به فضای اطراف اتوکلاو را برای افراد درگیر ارائه کرده باشید. اطمینان ناظران ایمنی و HSE از اینکه اپراتورها از آموزش کافی سیستم های ایمنی و طرز کار با اتوکلاو برخوردار هستند بسیار مهم است. اپراتورها همچنین باید شایستگی لازم را داشته باشند تا وظایف خود را به طور مؤثر انجام دهند و ممکن است در صورت ایجاد تغییراتی در روش تولید، نیاز به آموزش مجدد داشته باشند.
اقدامات اولیه ایمنی اتوکلاو صنعتی
- قبل از راه اندازی اتوکلاو، پرسنل کارگاه باید تحت آموزش های جامعی قرار بگیرند که مطابق با مدل و طرز کار دستگاه است.
- همیشه از تجهیزات محافظ شخصی – روپوش کار، دستکش های مقاوم در برابر حرارت، عینک ایمنی و کفش های پنجه بسته استفاده کنید. کت کار و دستکش باید به اندازه کافی بلند باشند تا از در معرض قرار گرفتن پوست بازو جلوگیری شود. بسته به کاربرد اتوکلاو، ممکن است پوشیدن پیش بند لاستیکی و محافظ صورت نیز ممکن است الزامی باشد.
- ظروفی را که داخل اتوکلاو قرار میدهید را مهر و موم نکنید، زیرا افزایش فشار داخل اتوکلاو می تواند خطر انفجار ایجاد کند (مگر اینکه سیکل خاصی داشته باشید که به طور خاص برای ظروف مهر و موم شده طراحی شده باشد)
- اگر آب از زیر اتوکلاو خارج شد، درب اتوکلاو را باز نکنید. خرابی تجهیزات و گرفتگی پورت های تخلیه می تواند باعث جمع شدن آب داغ شود و خطر سوختن را به همراه داشته باشد.
- هنگامی که یک سیکل اتوکلاو در حال انجام است، در را باز نکنید، زیرا می تواند باعث قطع چرخه شود.
- درب اتوکلاو را تا زمانی که فشار به صفر نرسیده و دمای آن زیر 100 درجه سانتیگراد است باز نکنید تا دچار سوختگی نشوید.
- هرگز مستقیم مقابل درب اتوکلاو قرار نگیرید.
- برای اتوکلاو کردن مایعات از سیکل مایع مشخص شده استفاده کنید . چرخه‌های مایع با آزاد کردن آهسته فشار محفظه در طول فاز اگزوز، از جوشش جلوگیری میکند و در نتیجه مایع را قادر می‌سازد تا به تدریج خنک شود. سیکل های مایع همچنین می‌توانند از گرم شدن مایعات یا رسیدن به دمای بالاتر از نقطه جوش طبیعی آن جلوگیری کنند.
- تمام ظروف شیشه ای را قبل از بارگیری بررسی کنید. ظروف شیشه ای قدیمی یا ظروف شیشه ای با شکاف یا شکستگی از قبل، پایداری کمتری دارند و بنابراین در هنگام اتوکلاو کردن در معرض شکستن هستند.
- همیشه اجازه دهید مواد، از جمله قفسه ها و ظروف، قبل از تخلیه سرد شوند. علاوه بر این، هنگام تخلیه حتما از دستکش های مقاوم در برابر حرارت استفاده کنید.
- فوراً هرگونه مواد ریخته شده یا میعانات را تمیز کنید تا از حوادث ناشی از لغزش و سر خوردن جلوگیری شود.
- حواستان باشد که هنگام بسته شدن، بازوها و دست ها را از درب اتوکلاو دور نگه دارید.
- هرگونه حادثه یا جراحت را به مسئولین ایمنی مربوطه گزارش دهید.
موارد حساسی که باید به سرویسکار اتوکلاو اطلاع دهید
- دستگاه بدون حرارت یا بخار کار میکند
- خراب شدن واشرهای درب دستگاه
- دریچه ها دچار نشتی شده اند
- فشار ناکافی اتاقک
- دمای ناکافی دستگاه
- نوسانات غیرمنتظره دما یا فشار در طول سیکل
- هوا در طول سیکل از اطراف در خارج می شود
- آب از محفظه نشت می کند
- اقلام حتی پس از یک چرخه خشک هنوز مرطوب هستند
- خرابی تجهیزات و سنسورها
15 ماده ای که هرگز نباید اتوکلاو کنید
اگرچه اتوکلاو روش ترجیحی برای استریل کردن بسیاری از آزمایشگاه‌ها است، اما برای ایمنی، موارد و مواد خاصی وجود دارد که تحت هیچ شرایطی نباید در اتوکلاو قرار داده شوند. این شامل:
- اجسام نوک تیز (مگر اینکه در ظرف مشخص شده برای قطعات تیز قرار داده شود)
- ظروف مهر و موم شده (مگر اینکه سیکل خاصی برای ظروف مهر و موم شده طراحی شده باشد)
- مواد شیمیایی خطرناک یا مواردی که توسط مواد شیمیایی خطرناک آلوده شده اند
- مواد رادیواکتیو
- زباله های پاتولوژیک که شامل لاشه، بافت و اندام حیوان یا انسان می شود
- مواد قابل اشتعال یا خورنده
- کلر
- هیپوکلریت
- سفید کننده ها
- کلریدها
- سولفات ها
- آب دریا (مگر اینکه در محفظه ای از مواد نیکل ساخته شده باشد)
- پلی استایرن
- پلی اتیلن
- پلی اورتان
نحوه آماده سازی ایمن مواد برای اتوکلاو کردن
ایمنی نه تنها هنگام تعیین مواد مورد تایید برای اتوکلاو کردن، بلکه همچنین نحوه آماده سازی مواد مورد تایید برای اتوکلاو کردن یک اولویت است. به منظور جلوگیری از آسیب رساندن اتوکلاو به بار و محافظت از اپراتور دستگاه در برابر آسیب احتمالی، پرسنل کارگاه باید تمام قطعات و جعبه ها و کیسه ها را به دقت از نظر ترک داشتن بررسی کنند و مطمئن شوند که همه پلاستیک ها در اتوکلاو ایمن هستند. قطعات ترک خورده به راحتی می توانند تحت فشار شدید بشکنند و دمای بسیار بالایی که اتوکلاوها در آن کار می کنند می تواند پلیمر های خاصی را ذوب کند.
هر یک از این سناریوها هنگامی که پرسنل تلاش می کنند قطعات خرد شده یا مواد ذوب شده را از محفظه اتوکلاو خارج کنند، یک خطر ایمنی ایجاد می کند که میتواند باعث بریدگی یا سوختگی شود. هنگام اتوکلاو کردن بارهای مایع، اطمینان حاصل کنید که ظروف به طور شل بسته شده اند تا از انفجارهای احتمالی (و سوختن) جلوگیری شود و یک سیکل اتوکلاو کردن مایع را انتخاب کنید.
همچنین بررسی داخل اتاقک اتوکلاو قبل از بارگیری مواد مهم است زیرا زباله های حاصل از سیکل های قبلی می توانند در محفظه یا بالای صافی تخلیه جمع شوند. این زباله ها می توانند از کارکرد مناسب دستگاه جلوگیری کنند. در نهایت، هنگام بارگیری دستگاه، حواستان به جاهای خالی باشد و هرگز اتوکلاو را بیش از حد بار نکنید. این نه تنها از برخورد و آسیب احتمالی کالاهای داخل محفظه اتوکلاو به یکدیگر جلوگیری می کند، بلکه تخلیه اتوکلاو را پس از تکمیل کار آن آسان تر می کند.
دستورالعمل های ایمنی عملیات اتوکلاو کردن
در زیر، دستورالعمل های اساسی برای کار با اتوکلاو صنعتی استاندارد آمده است. این موارد باید به عنوان یک راهنمای جانبی در نظر گرفته شوند و هرگز جایگزین دستورالعمل شرکت سازنده نخواهند بود. ضروری است که پرسنل کارگاه قبل از کار با اتوکلاو، دفترچه راهنمای شرکت سازنده دستگاه را بررسی کنند.
- مواد را با دقت در اتوکلاو قرار دهید و مطمئن شوید که کالاها از هم فاصله دارند.
- از پانل کنترل اتوکلاو برای انتخاب مدت سیکل و نوع چرخه بر اساس اندازه و محتویات بار استفاده کنید.
- پس از اتمام کار، اجازه دهید کالاها قبل از تخلیه اتوکلاو به دمای مطمئنی برسند.
- اگر اجناس هنوز گرم هستند، آن ها را در محل تعیین شده کنار بگذارید تا خنک شوند.
- در صورتی که سایر پرسنل کارگاه نیاز به استفاده از اتوکلاو داشته باشند بدون حضور اپراتور دستگاه با آن کار نکنند.
- برگه گزارش اتوکلاو را با زمان و تاریخ، محتویات بار و نوع سیکل به روز کنید .
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید سایر مقالات مرتبط با این موضوع را در سایت شرکت پترو صنعت تاراز را مطالعه کنید.
چک لیست ایمنی اتوکلاو
این چک لیست ایمنی را در جایی که به راحتی قابل مشاهده است، در کنار برگه گزارش اتوکلاو نصب کنید .
- آیا آموزش های مناسب برای راه اندازی اتوکلاو را دیده اید؟
- آیا از تجهیزات محافظتی مناسب استفاده می کنید؟
- آیا مواردی که قصد اتوکلاو کردن آنها را دارید در اتوکلاو ایمن هستند؟ اگر نه – یعنی اگر قابل اشتعال، واکنش پذیر، خورنده، سمی یا رادیواکتیو هستند؟ لطفاً پروتکل مناسب را برای دفع ایمن دنبال کنید.
- اگر پلاستیک را اتوکلاو می کنید، آیا بررسی کرده اید که آیا در اتوکلاو ایمن است یا خیر؟ ذوب میشود؟
- اگر ظروف شیشه ای را استریل می کنید، آیا بررسی کرده اید که آیا ترک دارد یا خیر؟
- اگر مایعات را اتوکلاو می کنید، آیا مطمئن شده اید که درب ظرف شل شده است؟ تمام ظروف مایع باید در محفظه ثانویه مانند وان یا سینی کم عمق ایمن برای اتوکلاو قرار گیرند. آیا مایع بخار میشود؟ به جوش می آید؟
- آیا واشر درب مشکلی وجود دارد؟ آیا سالم و قابل انعطاف است؟
- آیا محفظه اتوکلاو از زباله پاک است؟
- آیا صافی تخلیه از زباله پاک است؟
- آیا فضای کافی بین اقلام بارگذاری شده در اتوکلاو وجود دارد؟
- آیا سینی نگهدارنده و چرخ دستی و گاری در جای مناسب دارید؟
- آیا محفظه به دما و فشار کافی رسیده است؟
- آیا در اتوکلاو را قفل کرده اید؟
- آیا چرخه اتوکلاو کردن مناسب را برای بار انتخاب کرده اید؟
- آیا چرخه را در برگه گزارش ثبت کرده اید؟
اگر به دنبال راهنمایی های اضافی ایمنی اتوکلاو هستید، چرا با کارشناسان ما صحبت نمی کنید؟ مهندسان مجرب شرکت پترو صنعت تاراز سال هاست در حال طراحی و ساخت انواع اتوکلاو صنعتی و آزمایشگاهی هستند و در طول زمان، تجربیات زیادی در مورد ایمنی اتوکلاو کسب کرده اند. اگر سوالی دارید با شماره 09133753907 تماس بگیرید.
