اتوکلاو کردن در دستگاهی به نام اتوکلاو انجام می شود. اتوکلاو کردن یک روش تغییر در خواص (فیزیکی، شیمیایی یا بیولوژیکی) اجسام است که از حرارت مرطوب (بخار) یا حرارت خشک (هوای داغ) همراه با فشار استفاده می کند. فرآیند اتوکلاو بر اساس این مفهوم عمل می کند که تأثیر حرارت روی اجسام، زمانی که تحت فشار هستند افزایش می یابد. اتوکلاو کردن یک فرایند است که در آن از فشار بالا و دمای بالا برای ایجاد تغییراتی در خواص مکانیکی و یا شیمیایی اجسام استفاده می‌شود.
معنی اتوکلاو: نام “اتوکلاو” از یونانی “auto” در نهایت به معنای خود، و لاتین “clavis” به معنای قفل شدن گرفته شده است، بنابراین یک وسیله خود قفل شونده است.
لغتنامه دهخدا
بیشتر بخوانید: اتوکلاو چیست؟
اولین اتوکلاو در اصل یک زودپز بود و در ابتدا به عنوان روشی برای تهیه غذا توسط پزشک فرانسوی دنیس پاپین در حدود سال 1681 اختراع شد. او اختراع خود را “دایجستر یا هضم کننده بخار” نامید و استفاده از این دستگاه را برای هضم راحت تر غذا مفید دانست. اتوکلاو برای استفاده پزشکی و علمی توسط چارلز چمبرلند در سال 1879 اختراع شد. چمبرلند یک میکروبیولوژیست بود که با لویی پاستور کار می کرد که به طور تصادفی واکسنی برای وبای مرغی کشف کرد. او به تعطیلات رفت و فراموش کرد که عامل بیماری را به جوجه های آزمایشگاهی تزریق کند. وقتی برگشت، شیشه باکتری های بیماری زا را دید که هنوز آنجاست و تصمیم گرفت آن را به جوجه ها تزریق کند و در کمال تعجب جوجه ها نمردند. وقتی این موضوع را به پاستور گزارش داد، پاستور به او گفت شد که یک بار دیگر باکتری های تازه ای را به همان جوجه ها تزریق کند، اما باز آن جوجه ها نمردند. او و تیمش واکسنی کشف کرده بودند و همچنین کشف کردند که یک نوع ضعیف از یک بیماری می تواند به عنوان یک واکسن عمل کند.
اتوکلاو کردن چگونه خواص اجسام را تغییر میدهد؟
اقلامی که قرار است اتوکلاو شوند، تحت فشار زیاد (از 6 تا 12 اتمسفر یا بیشتر) تا رسیدن به دمای مورد نظر (از 100 درجه تا 300 درجه سانتیگراد)، تحت افزایش تدریجی دما قرار می گیرند (مثلا 3 درجه سانتیگراد در دقیقه) و سپس برای مدت زمانی مشخص (از 10 دقیقه تا 10 ساعت یا بیشتر) در آن دما میمانند.
اتوکلاو اجازه می دهد تا حرارت خشک یا مرطوب (بخار) در اطراف اقلام موجود در محفظه جریان یابد. مدت زمان و دمای لازم برای اتوکلاو کردن به اقلامی که قرار است اتوکلاو شوند و اینکه آنها پیچیده شده باشند یا مستقیماً در معرض حرارت قرار گرفته باشند بستگی دارد. اقلام باید از هم جدا شوند تا هوای داغ به طور یکنواخت در بار نفوذ کند. هوای داغ یا بخار می تواند به شکاف های کوچک برسد و فرآیند مورد نظر در اتوکلاو انجام شود.
اتوکلاوها را می توان برای از بین بردن میکروارگانیسم ها، پخت کامپوزیت ها، ولکانیزه کردن لاستیک و سنتز هیدروترمال استفاده کرد. اتوکلاو یک روش بسیار قابل اعتماد برای استریل کردن و ضد عفونی ظروف شیشه ای آزمایشگاهی، ابزار و ضایعات پزشکی، معرف ها و سایر رسانه ها است. اتوکلاوها می توانند قارچ ها، باکتری ها، هاگ ها، ویروس ها و سایر میکروارگانیسم ها را بر روی ابزار جراحی مانند چاقوی جراحی، پنس، قیچی و سایر اقلام فلزی غیرفعال کنند.
اتوکلاو چیست و اتوکلاو کردن به چه معناست؟
اتوکلاو کردن فرآیندی است که لوازم و تجهیزات با استفاده از فشار بالا است که در دمایی مشخص و مدت زمانی معین تغییر خاصیت میدهند. این فرآیند به طور گسترده در زمینه های زیر استفاده می شود:
- پزشکی و استریل کردن
- صنایع غذایی و کنسرو سازی
- لاستیک و کامپوزیت
- مصالح ساختمانی
- و…
اتوکلاوها ماشین هایی هستند که از حرارت تحت فشار برای بهبود خواص فیزیکی اجسام استفاده می کنند لذا بهتر است بدانید که اتوکلاو چگونه کار میکند. اتوکلاو مطمئن ترین سیستم برای استریل کردن و ضد عفونی ظروف شیشه ای آزمایشگاهی، ضایعات و سایر رسانه ها در نظر گرفته می شود. در اتوکلاوهایی که از گرمای مرطوب استفاده می کنند، برخی از محصولات مانند کاغذ و پلاستیک را نمی توان استریل کرد. اما اتوکلاوها می‌توانند قارچ‌ها، باکتری‌ها، هاگ‌ها، ویروس‌ها و سایر میکروارگانیسم‌ها را روی ابزارهای جراحی مانند چاقوی جراحی، انبر، قیچی و سایر اقلام فلزی غیرفعال کنند.
همچنین در استریل کردن زباله های پزشکی قبل از دفع در جریان زباله استفاده می شود. به دلیل نگرانی های بهداشتی و زیست محیطی ناشی از زباله سوزها، این به سوزاندن ارجحیت دارد. از اتوکلاو در ولکانیزه کردن لاستیک و کامپوزیت های پخت نیز استفاده می شود فشار و گرمای اتوکلاوها امکان دستیابی به بهترین خواص فیزیکی ممکن را فراهم می کند.
