مخازن تحت فشار تجهیزات صنعتی هستند که برای نگهداری، انتقال، یا انجام فرآیندهای شیمیایی در فشارهای بالاتر یا پایین‌تر از فشار اتمسفر طراحی و ساخته می‌شوند. این مخازن معمولاً از موادی مانند فولاد کربنی، فولاد ضدزنگ، یا آلیاژهای خاص ساخته می‌شوند و بر اساس استانداردهای دقیق مانند ASME Section VIII طراحی و مورد بازرسی قرار می‌گیرند. هدف اصلی این استانداردها اطمینان از ایمنی و عملکرد بهینه مخزن در شرایط سخت صنعتی است.
مخازن تحت فشار در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در صنعت نفت و گاز، از این مخازن برای ذخیره و انتقال مواد هیدروکربنی مایع و گاز استفاده می‌شود. در پتروشیمی و صنایع شیمیایی، مخازن تحت فشار برای انجام واکنش‌های شیمیایی، جداسازی اجزا، یا ذخیره مواد خام و محصولات نهایی به کار می‌روند. نیروگاه‌ها نیز از این مخازن برای تولید و ذخیره بخار در فرآیندهای تولید برق بهره می‌برند. همچنین، در صنایع غذایی و داروسازی، مخازن تحت فشار برای استریل کردن، تخمیر، یا نگهداری مواد حساس به کار می‌روند.
1. Pressure Vessel (مخزن تحت فشار)
- کاربرد: ذخیره و انتقال سیالات (مایعات یا گازها) در فشارهای بالا.
- صنایع: نفت و گاز، پتروشیمی، نیروگاه‌ها، صنایع شیمیایی.
2. Reactor (راکتور)
- کاربرد: انجام واکنش‌های شیمیایی در دما و فشار بالا.
- صنایع: پتروشیمی، صنایع شیمیایی، داروسازی، تولید پلیمر.
3. Distillation Column (برج تقطیر)
- کاربرد: جداسازی اجزای مختلف مخلوط‌ها بر اساس اختلاف نقطه جوش.
- صنایع: پالایشگاه‌ها، پتروشیمی، صنایع شیمیایی.
4. Condenser (کندانسور)
- کاربرد: تبدیل بخار به مایع از طریق خنک‌سازی.
- صنایع: نیروگاه‌ها، صنایع شیمیایی، تهویه مطبوع.
5. Boiler (بویلر)
- کاربرد: تولید بخار برای استفاده در فرآیندهای صنعتی یا تولید انرژی.
- صنایع: نیروگاه‌ها، صنایع غذایی، تولید کاغذ.
6. Autoclave (اتوکلاو صنعتی)
- کاربرد: عملیات استریل، پخت، یا انجام واکنش‌های شیمیایی تحت فشار بالا.
- صنایع: پزشکی، تولید لاستیک، تولید مواد کامپوزیتی.
7. Drum (مخزن درام)
- کاربرد: جداسازی مایعات و گازها، ذخیره‌سازی و تغذیه فرآیندها.
- صنایع: پالایشگاه‌ها، پتروشیمی، صنایع شیمیایی.
8. Surge Tank (مخزن تعادل)
- کاربرد: مدیریت نوسانات فشار در سیستم‌های لوله‌کشی.
- صنایع: نفت و گاز، سیستم‌های آبیاری، نیروگاه‌ها.
9. Receiver Tank (مخزن رسیور)
- کاربرد: ذخیره‌سازی گازهای فشرده یا بخار.
- صنایع: کمپرسورهای صنعتی، تولید تجهیزات تهویه مطبوع.
10. Separator (مخزن جداکننده)
- کاربرد: جدا کردن مخلوط‌های دو یا چند فازی (مایع-مایع، مایع-گاز، یا گاز-گاز).
- صنایع: نفت و گاز، پتروشیمی.
11. Heat Exchanger (مبدل حرارتی)
- کاربرد: انتقال حرارت بین دو یا چند سیال بدون تماس مستقیم.
- صنایع: نیروگاه‌ها، صنایع شیمیایی، پتروشیمی، صنایع غذایی.
12. Cryogenic Vessel (مخزن کرایوژنیک)
- کاربرد: ذخیره‌سازی گازهای مایع در دماهای بسیار پایین (مثل نیتروژن مایع).
- صنایع: پزشکی، صنایع فضایی، تولید مواد شیمیایی خاص.
13. Fermenter (مخزن تخمیر)
- کاربرد: تولید مواد بیولوژیکی و شیمیایی از طریق تخمیر.
- صنایع: داروسازی، صنایع غذایی، بیوتکنولوژی.
14. Deaerator (دی‌ایریتور)
- کاربرد: حذف گازهای حل‌شده مانند اکسیژن از آب تغذیه بویلر.
- صنایع: نیروگاه‌ها، صنایع شیمیایی.
15. Accumulator (آکومولاتور)
- کاربرد: ذخیره و تنظیم مایعات یا گازهای فشرده در سیستم‌های هیدرولیک و پنوماتیک.
- صنایع: ماشین‌آلات صنعتی، نفت و گاز.
16. Storage Tank (مخزن ذخیره‌سازی فشار بالا)
- کاربرد: ذخیره‌سازی مواد شیمیایی، نفت خام یا گازهای مایع.
- صنایع: پالایشگاه‌ها، صنایع پتروشیمی، ذخیره‌سازی گاز طبیعی.
17. Flash Tank (مخزن فلش)
- کاربرد: کاهش فشار ناگهانی و جداسازی بخار از مایع.
- صنایع: نیروگاه‌ها، فرآیندهای حرارتی.
18. Knockout Drum (درام ضربه‌گیر)
- کاربرد: حذف ذرات مایع از جریان گاز.
- صنایع: پالایشگاه‌ها، پتروشیمی، تولید گاز.
19. Gas Scrubber (اسکرابر گاز)
- کاربرد: حذف آلاینده‌ها از گازهای خروجی یا جریان‌های گاز.
- صنایع: نفت و گاز، محیط زیست، صنایع شیمیایی.
20. Surge Drum (مخزن متعادل‌سازی فشار)
- کاربرد: جلوگیری از شوک‌های فشار در سیستم‌های فرآیندی.
- صنایع: نفت و گاز، پتروشیمی، تولید انرژی.
21. Slug Catcher (مخزن جداکننده جامدات)
- کاربرد: جداسازی ذرات جامد از جریان گاز یا مایع.
- صنایع: نفت و گاز.
22. Liquid Ring Vacuum Pump Vessel (مخزن پمپ خلاء حلقه مایع)
- کاربرد: ایجاد خلاء و جداسازی گازها یا بخارات.
- صنایع: صنایع شیمیایی، پالایشگاه‌ها، داروسازی.
طراحی این مخازن نیازمند در نظر گرفتن عواملی مانند فشار داخلی و خارجی، دمای عملیاتی، خواص شیمیایی سیال، و شرایط محیطی است. اجزای اصلی آن‌ها شامل بدنه، سرپوش (Heads)، و اتصالات (Nozzles) است که باید تحت آزمایش‌های سخت‌گیرانه‌ای مانند تست هیدرواستاتیک و تست غیرمخرب قرار گیرند تا از ایمنی و کیفیت ساخت اطمینان حاصل شود. انتخاب مواد و طراحی مناسب نقش کلیدی در جلوگیری از حوادث ناشی از نشت، ترک‌خوردگی یا انفجار مخازن دارد.
